منظر بزرگراه ارزیابی دو منظر بزرگراهی در تهران

بزرگراه‌ها به عنوان بیرونی‌ترین عنصر شبکه راه‌های دورن شهری نقش مهمی را در جابجایی و دسترسی شهری ایفا می‌کنند. از این رو پرداختن به چگونگی طراحی منظر بزرگراه باعث ارتقای کیفیت منظر شهری می‌شود. امروزه در خصوص طراحی منظر بزرگراه‌ها و جداره‌های آن در ایران ضوابط و مقررات مدونی وجود ندارد و فقدان طرح‌های بالادست که بر کیفیت طراحی و اجرای منظر بزرگراهی نظارت داشته باشند، باعث بروز اغتشاش در منظر شده است. توجه نکردن به همخوانی کالبدی این عناصر با سایر عناصر شهری و نیز توجه نداشتن به منظر آنها می‌تواند مشکلاتی از انواع زیست محیطی، اجتماعی و شهری را پدید آورد و عدم خوانایی بزرگراه‌ها برای زندگی شهروندان چالشی جدی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه کاربری اصلی بزرگراه عبور ماشین‌ با سرعت زیاد است باید در منظر آن‌ها به عامل سرعت توجه ویژه شود. عناصر اطراف بزرگراه به نوعی نشانه تبدیل می‌شوند. به موازات آن هویت و زیبایی‌شناسی بزرگراه‌ها مطرح می‌شوند و نقش نشانه‌ها در آن عمده می‌شود. مکان قرارگیری بزرگراه‌های تهران با توجه به بستر جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی آنها بسیار با هم تفاوت دارند. منظرهایی که در این مسیرها برای مخاطب به نمایش گذاشته شده، ارتباط معنایی با ارزش‌های طبیعی و تاریخی زمینه بزرگراه ندارند و در محدوده وسیعی، جداره‌های بزررگراه با درختان سبز، طرح کاشت ریزدانه، ساختمان‌های بلند مرتبه و دیواره‌های بتنی حجیم در راستای تأمین امینیت حرکت، ساماندهی شده‌اند. تحلیل منظر بزرگراه‌های یادگار امام و شهید همت با رویکرد زیبایی‌شناسی نشان می‌دهد آشفتگی در آنها به دلیل کم‌توجهی به فرایند معنابخشی و نبود برنامه‌ای جامع در طراحی جداره‌های بزرگراهی منطبق با تاریخ طبیعی و هویتی در برنامه‌ جامع شهر است.